Girişimsel ağrı tedavisi nedir?

Ultrason, skopi ve bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme yöntemleri yardımıyla, farklı doku ve organlardan duyuları taşıyan sinirlerin veya sinir ağlarının bloke edilmesi yoluyla bu bölgelerin hissizleştirilmesidir.

Girişimsel ağrı tedavisi hangi durumlarda yapılır?

Bel, boyun, omuz, diz gibi vücudun farklı bölgelerini etkileyen kronik ağrılarda, kansere bağlı ağrılarda ve girişimsel işlemler öncesinde ağrı kontrolünü sağlamak amacıyla yapılır.

Girişimsel ağrı tedavisi hangi yöntemlerle yapılır?

Sinir bloku ve kanser dokusuna yönelik perkütan ablasyon uygulamaları girişimsel ağrı tedavisi için kullanılan başlıca yöntemlerdir.

Sinir bloku nedir?

Ağrının oluştuğu sinirlere ve çevresine ince bir iğne ile uzun süreli etki gösteren lokal aneztezik ilaç verilerek, ilgili sinir liflerinin hasar görmeden geçici veya kalıcı olarak devre dışı bırakılmasıdır; bu sayede ağrı duyusunun iletimi durdurulur ve ağrılı bölge hissizleştirilir.

Ağrının etki süresinin artırılması amacıyla, alkol, fenol vb. maddeler verilerek sinirlerin veya sinirlerin yumak şeklinde bir araya geldiği ganglion adı verilen bölgelerin tahrip edilmesi nöroliz (kalıcı blok) olarak adlandırılır.

Sinir bloku ne şekilde etki eder?

Ağrının iletildiği sinir yollarının bloke edilmesiyle sinirler daha az uyarılır. Böylece ağrı atağı sayısında ve şiddetinde azalma veya ağrının tamamen ortadan kalkması söz konusu olabilir; sonuç olarak hastanın yaşam kalitesi artar.

Sinir blokunda görüntülemenin rolü nedir?

Başta ultrason olmak üzere girişimsel ağrı tedavisine rehberlik eden görüntüleme yöntemleri ağrının kaynağının doğru bir şekilde belirlenmesini ve tedavinin uygulanacağı bölgenin doğru olarak hedeflenmesini sağlar. Bu da tedavinin etkinliğini artırıp yan etki olasılığını azaltır.

İşlemden önce yapılması gerekenler nelerdir?

Hastanın tıbbi durumu ayrıntılı olarak değerlendirilerek uygun girişimsel yöntem seçilir. İşleme aç gelinmesi ve 3-4 gün önceden kan sulandırıcı ilaçların kesilmesi

Sinir bloku nasıl yapılır?

Hastaya uygun pozisyon verilir ve sterilizasyon sağlanır.

Görüntüleme ile işlemin uygulanacağı, ağrıya yol açan sinirleri kapsayan hedef alan saptanarak ilgili anatomik yapılar değerlendirilir.

Ciltten uygulanan ince iğne hedef bölgeye yönlendirilir. Doğruluğu tam olarak sağlamak amacıyla iğnenin birkaç kez yeniden konumlandırılması gerekebilir. İğne hedeflenen doğru konuma geldiğinde, ilaç enjeksiyonu (lokal anestezik, kortikosteroid vb) gerçekleştirilir.

Hasta işlem sonrasında olası komplikasyonlar yönünden görüntüleme yöntemleri ile değerlendirilir.

İşlem ne kadar sürer?

İşlem 10-15 dk sürer. Hastalar günlük yaşamlarına hızlı ve sorunsuz bir şekilde geri dönebilirler.

Sinir blokunun etkisi ne zaman görülür?

Sinir blokunda kullanılan anestezik ilaçlar hemen etki göstermeye başlar. Bu nedenle uygulama yapıldığı andan itibaren ağrı kesici etki ortaya çıkar.

Sinir blokunun etkisi ne kadar sürer?

Hastadan hastaya değişmekle birlikte, sinir blokunun etkisi yaklaşık 4-5 aya kadar uzayabilir.

Sinir bloku uygulaması tekrarlanabilir mi?

Kişi istediği takdirde uygulama tekrarlanabilir. Böylece sürekli ilaç kullanmaya olan ihtiyaç ortadan kalkar.

Sinir bloku işlemi ağrılı mıdır?

İşlemde ince uçlu iğneler kullanılır, bu nedenle ağrı hissedilmez.

Sinir bloku işleminin riskleri nelerdir?

Seyrek olarak enjeksiyon yerinde enfeksiyon, tansiyon düşmesi, bulantı, baş dönmesi, halsizlik, hedef dışı sinirlerde zedelenme gibi yan etkiler görülebilir.

İşlemden sonra yapılması gerekenler nelerdir?

İşlem sonrasında hasta komplikasyon veya yan etki olmadığından emin olmak için bir süre gözlem altında tutulur. Bol sıvı alınması önerilir.

Başlıca sinir blokları nelerdir? 

Ağrının yerine ve nedenine bağlı olarak uygulanan başlıca sinir blokları şunlardır;

Hipogastrik sinir bloku, çölyak ganglion bloku, splanknik sinir bloku, ganglion impar bloku, stellate ganglion bloku, interkostal sinir bloku, arka kök ganglion bloku.

Çölyak ganglion bloku nedir? Hangi durumlarda uygulanır?

Kanser hastalarında en sık uygulanan sinir blokudur.

Üst karın bölgesindeki organlardan (yemek borusu, karaciğer, safra kesesi, dalak, pankreas, böbrek, ince barsaklar) kaynaklanan ağrılarda uygulanır.

En sık pankreas ve mide kanserlerine bağlı ağrılarda uygulanır. Pankreas kanserinin erken evresinde, hastanın ağrılarının henüz dayanılmaz düzeyde olmadığı dönemde yapıldığı takdirde daha iyi sonuç vermektedir.

Genellikle BT eşliğinde yapılır.

Genel olarak güvenli bir işlemdir; ciddi komplikasyon görülme oranı %1-2’dir.

Hipogastik sinir bloku nedir? Hangi durumlarda uygulanır?

Kanser hastalarında en sık uygulanan sinir bloklarındandır.

Alt karın bölgesindeki organlardan (mesane, prostat, rahim, vajina, yumurtalık, idrar kanalı, testis ve kalın barsak) kaynaklanan ağrılarda uygulanır.

İdeal olarak BT veya floroskopi eşliğinde yapılır.

Son derece güvenli bir işlemdir.

Splanknik sinir bloku hangi durumlarda uygulanır?

Çölyak ganglion blokunun yetersiz kaldığı retroperitoneal (karın zar arkası) bölgeden kaynaklanan şiddetli ağrılarda uygulanır.

Ganglion impar bloku hangi durumlarda uygulanır?

Genital organlar ve sindirim sisteminin son bölümünden kaynaklanan ağrılarda uygulanır.

Stellate ganglion bloku hangi durumlarda uygulanır?

Baş ve boyun bölgesinden ve üst ekstremiteden kaynaklanan ağrılarda uygulanır. Zona sonrası ağrılar, kolda dolaşım yetmezliği, omuz-kol sendromu, baş ağrıları kullanıldığı durumlar arasındadır.

İnterkostal sinir bloku hangi durumlarda uygulanır?

İnterkostal sinir kaburgalara giden sinirdir. Kaburga zadelenmesi, kaburga kanseri gibi durumlardan kaynaklanan ağrının giderilmesi için uygulanır.

Uygulanan diğer sinir blokları hangileridir?

Oksipital sinir bloku, supraskapuler sinir bloku, median sinir bloku, siyatik sinir bloku, tibial sinir bloku, epidural siniri bloku, gasser ganglion bloku, servikal epidural ve lomber transforaminal steroid enjeksiyonu, faset eklem enjeksiyonları ve periferik sinir blokları ağrı tedavisine yönelik olarak uygulanan diğer sinir blokları arasındadır.

Epidural sinir bloku kimlere uygulanır?

Başta bel fıtığından kaynaklanan ağrı olmak üzere bel ve bacak ağrılarının giderilmesi için uygulanır.

Görüntüleme eşliğinde girişimsel uygulamalarla kronik ağrı tedavisinin avantajları nelerdir?

Ağrıya yol açan sinir bölgesi ve çevre dokuların, iğnenin, iğnenin kat edeceği anatomik yapıların ve enjekte edilen ilacın görülebilmesi ve doğru hedefe “nokta atışı” yapılarak yüksek tedavi başarısı elde edilebilmesi görüntüleme eşliğinde girişimsel uygulamalarla kronik ağrı tedavisinin en önemli avantajlarıdır.

Perkütan ablasyon ağrıya etkisi nedir?

Perkütan ablasyon; girişimsel onkolojide öncelikle kanseri tedavi etmek için kullanılmakla birlikte kansere bağlı ağrıyı gidermek amacıyla da uygulanabilir.

Özellikle pankreas kanserinde olduğu gibi, ileri evre kanserlerde ağrının giderilmesi tümörün tedavisinden daha öncelikli hale gelebilmektedir.

Ağrı tedavisinde kullanılan perkütan ablasyon yöntemleri nelerdir?

Ağrı tedavisinde en sık kullanılan perkütan ablasyon yöntemleri; radyofrekans, mikrodalga ve kriyoablasyondur.

Bu yöntemler arasında, uygulamanın tek başına lokal anestezi ile yapılabilmesi ve sinir hücrelerini ağrıya yol açmadan kalıcı olarak tahrip edebilmesi nedeniyle kriyoablasyon daha çok tercih edilmektedir.

Ağrı tedavisinde perkütan ablasyonun radyoterapiye göre avantajları nelerdir?

Etkinin başlamasının birkaç haftayı bulduğu radyoterapiden farklı olarak etkinlik hemen başlar ve etkisi daha uzun süre devam eder.

Ağrının tekrarlaması halinde, radyoterapiden farklı olarak aynı bölgeye yönelik olarak uygulamanın yinelenmesinde sınırlama yoktur.