Sertleşme Sorunu Tanısında İleri Görüntüleme Teknikleri
Sertleşme sorununda erken tanı neden önemlidir?
Erken tanı sayesinde, yarar görülme olasılığı daha düşük olan tedavi yöntemleri ile zaman kaybedilmeden, en uygun tedavi şekli belirlenebilir.
Sertleşme sorunu tanısında ileri görüntüleme teknikleri ne işe yarar?
İleri görüntüleme teknikleri kullanılarak penis yapısı ve damarları ayrıntılı olarak değerlendirilerek sertleşme sorununa yol açabilecek neden belirlenebilir. Böylece, hangi tedavi yönteminin daha uygun olduğuna karar verilebilir. Endovasküler tedavi yöntemleri görüntüleme rehberliğinde gerçekleştirilir.
Sertleşme sorunu tanısında kullanılan ileri görüntüleme teknikleri nelerdir?
Renkli Doppler ultrasonografi, kavernozografi, elastografi, BT kavernozografi, BT anjiografi, MR anjiografi, selektif penil anjiografi ve kavernozografi sertleşme sorunu tanısında ve tedavisinde başvurulan başlıca ileri görüntüleme teknikleridir.
RENKLİ DOPPLER ULTRASONOGRAFİ
Penis renkli Doppler ultrasonografisi nedir?
Erektil Disfonksiyon (ereksiyon olamama, penis sertleşmesi sorunları) durumunda nedenin araştırılmasında kullanılan bir tanı yöntemidir. Sertleşme sorunu için ilk başvurulan radyolojik yöntemdir.
Penis renkli Doppler ultrasonografisi ile penisin iç yapısı, sertleşmeyi sağlayan penis atardamarları ve toplardamarları detaylı olarak görüntülenebilir ve yeterli miktarda çalışıp çalışmadığı anlaşılabilir.
Penis renkli Doppler ultrasonografisi kimlere yapılır?
Sertleşme sorunu bulunan veya Peyronie hastalığından şüphelenilen erkeklere uygulanır. Bu inceleme, yapılan diğer muayenelerden sonra sertleşme sorununun damarsal sistemle ilgili bir sorundan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için yapılır. Tedavi planlaması elde edilen inceleme bulguları esas alınarak yapılır. Ayrıca penis protezi uygulanması planlanan olgularda, ameliyat öncesinde penisin atardamar ya da toplardamar yetmezliğinin kesin olarak belirlenmesi amacıyla uygulanır.
Penis renkli Doppler ultrasonografisi kimler tarafından yapılmalıdır?
Penis renkli Doppler ultrasonografi incelemesi özellikli bir işlem olduğu için bu alanda tecrübeli bir radyolog veya üroradyolog tarafından yapılmalıdır.
İşlem ne kadar sürer?
Testin süresi değişkendir; genellikle 30 dakika içerisinde tamamlanır.
İşlem için ön hazırlık gerekli midir?
Herhangi bir ön hazırlık gerekmez.
Penis renkli Doppler ultrasonografisi nasıl yapılır?
Öncelikle işlemin loş ve sessiz oda şartlarında yapılması gereklidir. İlk olarak penis dokusunda plak, tümör gibi bir lezyon olup olmadığı araştırılır. Kavernöz arter adı verilen atardamarların seyrine bakılıp, damar cidarlarında kireçlenme olup olmadığı incelenir ve çapları kaydedilir.
Daha sonra ince insülin iğne ucu ile penis gövdesine papaverin, prostaglandin E1 veya alprostadil etken maddesi içeren ilaç enjeksiyonu yapılır. Buna bağlı olarak penise giden kan akışı artar ve peniste sertleşme meydana gelir. Bu esnada kavernöz arterlerin çapları tekrar ölçülüp yeterli genişleme olup olmadığı değerlendirilir. İnceleme sırasında, belirli aralıklarla yapılan ölçümlerin değerlendirilmesiyle, penis kan akımının normal olup olmadığı araştırılır. Bu şekilde damarsal (arteryel ya da venöz) yetmezlik tanısı konulabilir.
Penis renkli Doppler ultrasonografisi ağrılı bir işlem midir?
İşlem genel olarak ağrısızdır; ancak penise ilaç enjeksiyonu sırasında hafif yanma meydana gelebilir. Çok gerekli olduğu takdirde lokal anestezi için sprey uygulanabilir.
İşlemin bir yan etkisi var mıdır?
Normal şartlarda işlemden yarım saat ya da bir saat sonra sertleşme normale döner. Çok nadiren inceleme sırasında oluşan sertleşmenin uzun sürmesi söz konusu olabilmektedir. Bu durumda penise küçük bir iğne müdahalesi ile sorun çözülür ve penis normal haline döner.
ELASTOGRAFİ
Elastografi nedir?
Elastografi incelenen dokunun sertlik derecesi, kıvamı ve elastikliği hakkında bilgi veren bir görüntüleme tekniğidir.
Elastografi hangi cihazlarla yapılabilir?
Uygun teknik özelliklere sahip MR ve ultrason cihazlarıyla yapılabilmektedir. Ultrason cihazıyla birlikte yapılan sonoelastografi günlük uygulamada daha çok kullanılmaktadır.
Elastografi sertleşme bozukluğu olanlarda hangi amaçla yapılır?
Sertleşme bozukluğu olanlarda ve yaşlanmayla birlikte peniste yüksek esnekliğe sahip kas dokusu ve elastik lifler azalırken esnekliği düşük olan kolajen lifleri artar; böylece penis dokusunda fibrozis olarak adlandırılan sertleşme meydana gelir. Ultrasonografi incelemesi sırasında shear wave elastografi tekniği kullanılarak elde edilen sayısal değerlerle penis dokusundaki fibrozis seviyesi belirlenebilir.
Sertleşme bozukluğu değerlendirmesinde elastografi neden önemlidir?
Renkli Doppler ultrasonografi ile sertleşme sırasında penis dokusunda kan akımının yeterli olup olmadığı incelenir, ancak ereksiyonu sağlayan kavernöz cisimlerin yapısı hakkında yeterli bilgi elde edilemez. Ayrıca, renkli Doppler ultrasonografinin, inceleme tekniğinin ve değerlendirme kriterlerinin standart olmaması, sonuçların incelemeyi kimin yaptığına bağlı olarak değişkenlik gösterebilmesi gibi dezavantajları bulunmaktadır. Bu nedenle gerekli görülen durumlarda elastografi incelemesinin yapılması, sertleşme bozukluğu tanısına katkı sağlayabilir.
Elastografinin sertleşme sorunu tedavisi için önemi nedir?
Ultrason incelemesine elastografinin de dahil edilmesi halinde, kavernöz cisimlerin elastikliğini azaltan fibrozise yol açan yapısal değişikliklerin meydana gelip gelmediği belirlenebilir. Bu sayede doğrudan penis dokusuna yönelik tedavilerin gerekli olup olmadığı konusunda fikir sahibi olunabilir.
Penil elastografi incelemesi kimlere yapılır?
Sertleşme bozukluğunun penis dokusundaki yapısal değişikliklerden kaynaklanabileceği düşünülüyorsa, ultrason incelemesine elastografinin dahil edilmesi yararlı olabilir.
Elastografi incelemesi kimler tarafından yapılabilir?
Elastografi incelemesi özellikli bir işlem olduğu için bu alanda tecrübeli bir radyolog veya üroradyolog tarafından yapılmalıdır.
Elastografi incelemesi ne kadar sürer?
Renkli Doppler ultrasonografi incelemesine ek olarak 5-10 dakika sürer.
BT KAVERNOZOGRAFİ
BT kavernozografi nedir?
Sertleşme sorununun damar kaynaklı en yaygın türü olan venöz kaçak değerlendirmesinde kullanılan bir bilgisayarlı tomografi (BT) incelemesidir.
BT kavernozografi incelemesi nasıl yapılır?
Diğer BT incelemelerinde olduğu gibi, BT cihazının gantri açıklığı içerisinde gerçekleştirilir.
İnceleme öncesinde, penil renkli Doppler incelemesinde olduğu gibi, peniste korpus kavernozum içerisine ince bir iğne ile geçici sertleşme sağlayan ilaç (papaverin, alprostadil vb) enjeksiyonu yapılır. Meydana gelen sertleşme derecesi değerlendirilir.
Peniste tam sertleşme sağlandıktan sonra, diğer korpus kavernozuma ince bir iğne ile girilerek seyreltilmiş kontrast madde infüzyonu gerçekleştirilir.
Daha sonra pelvik bölgede penis dokusunu da içine alacak şekilde kısa zaman aralıklarıyla ardışık kesitlerde BT kesitleri elde edilir. Elde edilen görüntülerin rekonstrüksiyonu gerçekleştirilir.
BT kavernozografi; venöz kaçak tanısı için eskiden kullanılan konvansiyonel kavernozografiye kıyasla daha fazla bilgiyi, daha az kontrast madde verilerek, daha kısa sürede elde etme olanağı sağlayan bir görüntüleme tekniğidir.
BT kavernozografide elde edilen çok düzlemli, 3 boyutlu ve yüksek çözünürlüklü görüntülerle penis toplardamar sistem anatomisi ayrıntılı olarak değerlendirilebilir.
Böylece, venöz kaçağın nerede olduğu tam olarak saptanabilir ve kaçak tipi ve derecesi belirlenebilir.
Ayrıca, BT kavernozografi ile penis dokusu içerisinde fibrozis ve kalsifikasyon varlığı da gösterilebilir.
Daha da önemlisi, renkli Doppler ultrasonografi ile belirlenemeyen çok küçük venöz kaçakların saptanması mümkün hale gelir.
BT kavernozografi neden önemlidir?
BT kavernozografi ile venöz kaçağın derin veya yüzeyel toplardamar ağlarının hangisinde meydana geldiğini saptamak mümkündür. Tedavi şekli de buna göre değişmektedir.
Venöz kaçak için renkli Doppler ultrasonografi yapılmışsa, BT kavernozografiye gerek var mıdır?
BT kavernozografi venöz kaçak tanısında renkli Doppler ultrasonografiye göre çok daha doğru sonuç veren bir inceleme yöntemidir.
Nitekim, yapılan bilimsel çalışmalarda sertleşme sorunu nedeniyle renkli Doppler ultrasonografi yapılan ve sonucu normal gelen çok sayıda hastada BT kavernozografide venöz kaçak saptanmıştır.
Ayrıca, renkli Doppler ultrasonda venöz kaçak olduğu bildirilen bazı hastalarda, BT kavernozografi yapıldığında sonucun normal olduğu görülmüştür.
BT kavernozografi incelemesi kimlere yapılır?
Renkli Doppler ultrasonografide venöz kaçak şüphesi varsa veya elde edilen bulguların sınır değerlerde olması durumunda tanıyı doğrulamak için BT kavernozografiden yararlanılabilir.
BT kavernozografi incelemesi kimler tarafından yapılabilir?
BT anjiografi incelemesi özellikli bir işlem olduğu için bu alanda tecrübeli bir radyolog veya üroradyolog tarafından yapılmalıdır.
BT kavernozografi incelemesi hangi merkezlerde yapılmaktadır?
BT kavernozografi incelemesi ülkemizde çok az sayıda merkezde yapılmaktadır.
BT kavernozografi öncesi hazırlık gerekir mi?
BT kavernozografi öncesinde en az 4 saat aç olmak gereklidir.
BT kavernozografi ne kadar sürer?
Tetkik ortalama 15 dakika içerisinde tamamlanır.
BT kavernozografinin riski var mı?
BT kavernozografi güvenli bir testtir. Yeni cihazlarda maruz kalınan radyasyon miktarı düşüktür. Böbrek hastalığı şüphesi olanlarda, diyabetik hastalarda, ileri yaştaki kişilerde önce böbrek işlevlerini gösteren kreatinin düzeyine bakılır ve bunun sonucuna göre çekim yapılır. Kontrast madde verildikten sonra nadiren alerji riski olabilir.
Penise sertleşmeyi sağlayan ilaç verilimi sonrasında, normal şartlarda işlemden yarım saat ya da bir saat sonra sertleşme normale döner. Çok nadiren inceleme sırasında oluşan sertleşmenin uzun sürmesi söz konusu olabilmektedir. Bu durumda penise küçük bir iğne müdahalesi ile sorun çözülür ve penis normal haline döner.
BT kavernozografi sonrasında nelere dikkat etmek gerekir?
BT kavernozografi sonrasında günlük rutin yaşama devam edilebilir.
BT ANJİOGRAFİ
BT anjiografi nedir?
Bilgisayarlı tomografi teknolojisi yardımıyla vücuttaki damarların görüntülenmesidir. Halk arasında sanal anjiyo olarak da bilinir. Son dönemin en gelişmiş tıbbi görüntüleme teknolojileri arasındadır.
BT anjiografi sertleşme sorununda hangi amaçla kullanılır?
BT anjiografi; penis atardamarlarından kaynaklanan sertleşme bozukluğunun tanısında kullanılan bir bilgisayarlı tomografi (BT) incelemesidir. Çok kesitli bilgisayarlı tomografi teknolojisinin gelişmesiyle penise kan götüren atardamar yapılarının yüksek kalitede görüntülerini elde etmek mümkün hale gelmiştir.
BT anjiografi nasıl yapılır?
BT anjiyo işleminde ön kol damarından hastaya kontrast madde adı verilen bir ilaç enjekte edilir; bu ilaç kan damarlarının görüntülenmesini kolaylaştırır.
Görüntüleme işlemi esnasında kesitsel düzlemde elde edilen görüntüler anlık olarak bilgisayara aktarılır ve çeşitli bilgisayar programların kullanılmasıyla birlikte üç boyutlu sanal anjiografi görüntüleri elde edilir.
Son yıllarda gelişen çok kesitli bilgisayarlı tomografi teknolojisi ile artık BT anjiografi çok hızlı bir şekilde ve daha yüksek rezolüsyonlu görüntüler alınarak yapılabilmektedir.
BT anjiografide sertleşme sorununun nedeni nasıl anlaşılır?
Penise kan götüren atardamarların yüksek çözünürlüklü görüntüleri ile damarlarda meydana gelebilen darlık, tıkanıklık, plak oluşumu ve kireçlenmeler net olarak belirlenebilir. Saptanan bulgular diğer incelemelerde elde edilen verilerle birlikte değerlendirilerek, daha doğru bir tedavi planlaması yapılabilir.
Sertleşme sorunu tanısına yönelik BT anjiografiyi kim yapar?
Bu alanda uzmanlaşmış radyolog veya üroradyologlar tarafından yapılmalıdır.
BT anjiografi öncesi hazırlık gerekir mi?
BT anjiografi öncesinde en az 4 saat aç olmak gereklidir.
BT anjiografi ne kadar sürer?
Tetkik birkaç dakika kadar kısa sürede tamamlanır.
BT anjiyografinin riski var mı?
BT anjiografi güvenli bir testtir. Yeni cihazlarda maruz kalınan radyasyon miktarı düşüktür. Böbrek hastalığı şüphesi olanlarda, diyabetik hastalarda, ileri yaştaki kişilerde önce böbrek işlevlerini gösteren kreatinin düzeyine bakılır ve bunun sonucuna göre çekim yapılır. Kontrast madde verildikten sonra nadiren alerji riski olabilir.
BT anjiografi sonrasında nelere dikkat etmek gerekir?
BT anjiografi sonrasında günlük rutin yaşama devam edilebilir. İşlem öncesinde ve sonrasında bol su içilmesi önerilir.
MR ANJİOGRAFİ
MR anjiografi nedir?
MR anjiyografi; manyetik rezonans görüntüleme teknolojisi ile vücuttaki damarların ayrıntılı bir şekilde görüntülenmesidir
MR anjiografi sertleşme sorununda hangi amaçla kullanılır?
MR anjiografi; penis atardamarlarından kaynaklanan sertleşme bozukluğunun tanısında kullanılan bir manyetik rezonans (MR) incelemesidir. Manyetik rezonans görüntüleme teknolojisinin gelişmesiyle penise kan götüren atardamar yapılarının yüksek kalitede görüntülerini elde etmek mümkün hale gelmiştir.
MR anjiografide ilaç verilir mi?
Sertleşme sorunu tanısına yönelik MR anjiografi genellikle gadolinium adı verilen kontrast madde kullanılarak yapılır. Kontrast madde kullanılmasıyla görüntü kalitesi belirgin olarak artmakta ve damar yapılara ait ince ayrıntılar görüntülenebilmektedir.
MR anjiyografi nasıl yapılır?
İnceleme hasta açısından normal MR çekiminden farklı değildir. Hasta MR tarayıcısının içinde masaya yatırılır ve çekim sırasında masa hareket eder. Kullanılan özel MR sekanslarıyla farklı düzlemlerde ve farklı derecelerde kontrast ve netliğe sahip görüntüler elde edilir. Kontrast madde kullanımıyla damarlar parlar ve çevre dokulardan ayırt edilir.
MR anjiografide sertleşme sorununun nedeni nasıl anlaşılır?
Penise kan götüren atardamarların yüksek kalitede görüntüleri elde edilerek bu damarlara ait anatomik varyasyonlar ve darlık veya tıkanıklıklar net olarak saptanabilir. Saptanan bulgular diğer incelemelerde elde edilen verilerle birlikte değerlendirilerek, daha doğru tedavi planlaması yapılabilir.
MR anjiografinin avantajları nelerdir?
Radyasyon içermez.
Konvansiyonel kateter ve BT anjiografiye kıyasla, kullanılan kontrast maddelere bağlı allerjik reaksiyon riski oldukça düşüktür.
Damar yapılarına ek olarak pelvik bölgede yerleşimli prostat ve diğer genital organlar görüntülenebilir; bu sayede travma sonrası sertleşme bozukluğu, penis kırığı ve fibröz yapıdaki Peyronie plakları değerlendirilebilir.
MR anjiografinin dezavantajları nelerdir?
Elde edilen görüntülerde seyrek olarak artefakt olarak adlandırılan bozulmalar meydana gelebilir, bu durumda değerlendirme güçleşebilir.
Penis atardamar sisteminin uç kısmı olan distal pudental ve penil arterlerin görüntülenmesine yönelik yararı sınırlıdır.
MR anjiografi ne kadar sürer?
Ortalama 15 – 20 dakika sürer.
MR anjiografi öncesi hazırlık gerekir mi?
İlaçlı MR anjiyografi öncesinde en az 4 saat aç olmak gereklidir.
MR anjiografi sonrası nelere dikkat etmek gerekir?
MR anjiografi sonrasında günlük rutin yaşama devam edilebilir. Kontrast madde kullanıldığında işlem öncesinde ve sonrasında bol su içilmesi önerilir.
SELEKTİF PENİL ANJİOGRAFİ
Selektif penil anjiografi nedir? Sertleşme sorununda hangi amaçla kullanılır?
Selektif penil anjiografi damar sorunlarından kaynaklanan sertleşme sorununun tanısında altın standart olarak kabul edilmektedir. Damar içerisine kontrast madde verilerek yapılmaktadır.
Penil anjiografi ile penis ve pelvis bölgesindeki damarlar ayrıntılı olarak görüntülenebilir. Bu sayede atardamar yetmezliğine yol açabilecek darlık ve tıkanıklıklar belirlenebilir. Ayrıca, damar yapısındaki varyasyonlar, travma sonrasında atardamar yaralanmaları ve damar bozukluğu şüphesi olanlarda paralel damar oluşumlarının bulunup bulunmadığını değerlendirmek amacıyla penil anjiografiden yararlanılır. Bununla birlikte invazif olması nedeniyle tanısal amaçlı kullanımı sınırlıdır.
KAVERNOZOGRAFİ
Kavernozografi nedir? Sertleşme sorununda hangi amaçla kullanılır?
Penise ilaç enjeksiyonuyla yapay sertleşme sağlandıktan sonra penis içine kontrast madde verilerek toplardamarların radyolojik görüntülerinin elde edilmesidir. Penis uç kesiminde korpus kavernozum içerisine ince bir iğneyle verilen kontrast madde, aradaki septal perforasyonlar aracılığıyla karşı kavernozum yapısına geçer. Toplardamarlardaki bozukluğun (venöz kaçak) hangi bölgede olduğunun tespit edilmesini sağlar.
Ancak uzun süren, invazif ve komplike bir işlem olması ve yalancı pozitif sonuçların fazlalılığı nedeniyle kullanımı sınırlıdır.
