Tiroid kanseri nedir?

Tiroid bezindeki hücrelerin kansere dönüşmesiyle oluşan bir hastalıktır.

Tiroid kanserinin görülme sıklığı nedir?

Tiroid kanseri tüm kanserlerin %1’ini oluşturur. Nadir görülen bir kanser türü olmakla birlikte son yıllarda sıklığı giderek artmaktadır. Kadınlarda erkeklere göre yaklaşık 3 kat daha çok rastlanır. Tiroid kanseri kadınlarda rastlanan kanser türleri arasında sekizinci sırada yer alır. Daha da önemlisi tiroid kanserleri ülkemizde sık görülmektedir.

Tiroid kanseri nasıl ortaya çıkar?

Tiroid kanserleri genellikle boyunda bir kitle veya tiroid bezi içinde bir nodül şeklinde ortaya çıkar. Tiroid nodülleri toplumda sık görülmektedir. Kadınlarda %15-30 oranında ele gelen tiroid nodülü bulunur. Ultrason incelemesiyle tesadüfen saptananlarla birlikte bu oran %50-80’e ulaşmaktadır.

Hangi nodüllerin kanser olma olasılığı yüksektir?

İlaç tedavisine (TSH supresyonu) yanıt vermeyen, hızlı büyüyen, 20 yaş altında veya 60 yaş sonrasında saptanan nodüllerde kanser olasılığı fazladır. Soğuk (hormon salgılamayan) nodüllerde kanser riski artar. Tek nodül, birden fazla nodülün mevcut olmasına kıyasla daha risklidir. Elle muayenede sert ve fikse olarak değerlendirilen nodüllerde kanser riski yüksektir. Ayrıca lenfadenopatinin eşlik etmesi ve ses kısıklığı ve vokal kord paralizisi bulgularının mevcut olması durumunda tiroid nodüllerinin kanser olma olasılığı yüksektir.

Tiroid kanseri risk faktörleri nelerdir?

Kendisinde ve ailesinde hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması), hipertiroidi (tiroid bezinin fazla çalışması) veya tiroid kanseri öyküsü bulunanlarda tiroid kanseri riski daha yüksektir. Geçmişte boyun bölgesinden radyoterapi alanlarda, çocuk yaşlarda radyasyona maruz kalanlarda risk daha yüksek bulunmuştur. Diyabet, iyot eksikliği ve geçmişte lityum kullanımı da tiroid kanseri riskini artıran durumlar arasındadır. Ayrıca menopoz ya da yeni doğum yapmış olmak gibi hormonal değişikliklerin tiroid sorunlarını tetikleyebildiği bilinmektedir.

Tiroid kanseri belirtileri nelerdir?

Guatra bağlı olarak boyunda şişlik, yutkunma güçlüğü, nefes almada zorluk, sinirlilik, yorgunluk, kilo artışı, saçlarda zayıflık ve cilt kuruluğu gibi belirtiler saptanabilir.

Nasıl tanı konur?

Tiroid kanserleri genellikle guatr nedeniyle takip edilen hastalarda veya başka bir nedenle yapılan ultrason esnasında tesadüfen saptanır. Ultrasonda saptanan tiroid nodülleri çoğunlukla iyi huylu olmakla beraber şüpheli görüntüleme bulguları saptanması durumunda nodül kanser yönünden riskli olarak değerlendirilir. Bu bakımdan, ultrasonda nodülün büyük boyutlu, düzensiz kenarlı, yumuşak doku kıvamında (solid) olması, damarlanmanın fazla olması ve nodülde kireçlenme alanlarının bulunması kanser olma olasılığını arttırır. Nodülün ultrason görünümü kanser açısından şüpheli bulunursa ince iğne aspirasyon biyopsisi (İİAB) yapılmalıdır. Ultrason eşliğinde ve lokal anestezi uygulanarak yapılan bu işlemle, nodülün iyi huylu mu yoksa kanser mi olduğu yüksek doğrulukla anlaşılabilir.

Tiroid bezinde görülen kanser türleri nelerdir?

Tiroid bezinde en sık rastlanan kanser türleri papiller kanser (%80) ve foliküler kanserdir (%10). Bu kanserler yavaş seyirli olduklarından, nadiren metastaz yaptıklarından ve metastaz gelişmesi durumunda bile sağkalım süresi uzun olduğundan “iyi diferansiye” olarak tanımlanırlar. Tiroid bezinde daha ender görülen kanser türleri ise medüller kanser ve anaplastik kanserdir. Her iki tür de hızlı seyirlidir ve sağkalım süreleri belirgin olarak daha kısadır; bu nedenle “kötü diferansiye” olarak nitelendirilirler.

Papiller tiroid kanserinin özellikleri nelerdir?

Papiller tiroid kanseri tiroid kanserleri arasında en sık görülen tiptir. Kadınlarda ve 30-50 yaş aralığında daha sık görülür. Hastanın genç olması durumunda ve kanser tanısı erken konulmuşsa hastalığın tamamen tedavi edilebilme olasılığı oldukça yüksektir. Ancak, yaklaşık her üç hastadan birinde boyun lenf bezlerine yayılım söz konusudur.  Papiller tiroid kanserinde yirmi yıllık sağkalım oranı %98-99 olarak bildirilmiştir.

Tiroid kanseri klasik olarak nasıl tedavi edilir?

İğne biyopsisinde tiroiddeki nodülün kanser olduğu ortaya çıkarsa klasik tedavi yaklaşımı ameliyatla tiroid bezinin tamamının alınması ve daha sonra da radyoaktif iyot verilmesidir. Papiller tiroid kanseri tiroid bezi dokusunun içinde sınırlıysa ve boyundaki lenf bezlerine sıçramamışsa, ameliyatta tiroid bezinin tümör içeren yarısının veya tamamının çıkarılmasıyla tedavi edilebilir.

Ameliyatsız tiroid kanseri tedavisi nedir?

Mikrodalga enerjisiyle ısıtma (termal ablasyon) etkisiyle perkütan ablasyon bazı tiroid kanserlerinin tedavisinde cerrahiye alternatif olarak uygulanabilen ve son yıllarda popüler hale gelen bir tedavi seçeneğidir.

​Hangi tiroid kanserleri perkütan termal ablasyonla tedavi edilebilir?

Papiller tipte mikrokarsinom olarak adlandırılan, 1 cm.’den küçük tiroid kanserleri bu yöntemle tedavi edilebilir.

Papiller tipte mikrokarsinomun özelliği nedir?

Papiller tipte mikrokarsinom 1 cm.’den küçük, genellikle yavaş seyirli bir kanser türü olup prognozu iyidir.

Papiller tipte mikrokarsinom için klasik tedavi şekli nedir?

Klasik tedavi tek lobun ve santral lenf nodlarının çıkarılmasını içeren cerrahi ve devamında radyoaktif iyot uygulanmasıdır. Herhangi bir tedavi uygulanmadan tümörün takip edilmesini içeren aktif izlem diğer bir yaklaşım şeklidir.

Tiroid kanserinin tedavisinde cerrahiden kaynaklanan sorunlar nelerdir?

Tiroid kanseri ameliyatının en önemli riski vokal kord paralizine bağlı ses kısıklığıdır. Ayrıca ameliyat sonrasında tiroid ve paratiroid fonksiyon anormallikleri gelişebilmektedir. Bir başka ifadeyle, hipotiroidi ve hipoparatiroidi meydana gelebilmektedir. Tiroid ameliyatı sonrasında hastanın boynunda rahatsız edici, kalıcı bir yara izi kalmaktadır. Diğer taraftan, ameliyat için genel anestezi uygulanmasından kaynaklanan riskler de bulunmaktadır.

Aktif izlemden kaynaklanan sorunlar nelerdir?

Tümör boyutlarında artış meydana gelebilmesi, lokal tümör nüksü, lenf nodu ve uzak organ metastazı görülebilmesi, hastalarda kaygıya yol açması aktif izlemden kaynaklanan başlıca sorunlardır.

Perkütan termal ablasyon papiller tipte tiroid kanserinde hangi durumlarda kullanılır?

Mikrodalga yöntemiyle perkütan termal ablasyon papiller tipte mikrokarsinomu olan hastalarda ameliyatın veya aktif izlemin tercih edilmemesi halinde, ameliyat olmanın riskli olmasına neden olabilecek ek sağlık sorunlarının olması durumunda, yaşam beklentisi düşük çok yaşlı hastalarda uygulanabilen bir yöntemdir.

Perkütan termal ablasyon başka hangi durumlarda kullanılır?

Perkütan termal ablasyon papiller tipte mikrokarsinom dışında aşağıdaki durumlarda da başvurulabilen bir tedavi yöntemidir;

1. İyi differansiye tiroid kanserlerine bağlı yavaş büyüyen ve cerrahiye uygun olmayan lenf nodu metastazları için perkütan termal ablasyon uygulanabilir.
2. Radyoaktif iyot tedavisine dirençli servikal nükslerde cerrahi boyun diseksiyonuna alternatif olarak uygulanabilmektedir.
3. Daha önce boyun diseksiyonu yapılmış olması, cerrahi komplikasyon öyküsünün bulunması ve 20 mm.’den küçük ve/veya 4 (dört)’den az servikal lenf nodu metastazının varlığı perkütan termal ablasyonu uygulanabilen durumlar arasındadır.
4. Yöntem cerrahi ile çıkarılabilecek durumda olmayan tiroid kanserlerinin tedavisinde kullanılabilir.
5. Ayrıca, cerrahi ile çıkarılmaya uygun olmayan az sayıda uzak metastaz varlığında veya tedavi sonrasında ilerleme gösteren az sayıda uzak metastaz bulunması durumunda lokal tümör ve ağrı kontrolü amacıyla perkütan termal ablasyondan yararlanılabilir.
6. Ağrılı kemik metastazlarının diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermemesi durumunda perkütan termal ablasyon uygulanabilir.

Mikrodalga termal ablasyon nasıl uygulanır?

Ablasyon yapılacak nodül ultrasonla görüntülendikten sonra, cilde lokal anestezi verilerek uyuşturulur, daha sonra ultrason rehberliğinde özel iğne ile nodüle girilir. Mikrodalga enerjisi verilerek iğne nodülün farklı bölgelerine yönlendirilir; bu sayede nodülün tamamının ısı etkisine maruz kalması sağlanır. İşlemin etkisi görüldükten sonra iğne çekilir ve hasta birkaç saat gözlendikten sonra taburcu edilir.​

Mikrodalga yöntemiyle perkütan termal ablasyon tümöre nasıl etki eder?

Perkütan ablasyonda lokal anestezi uygulanarak, ultrason rehberliğinde özel iğnelerle kanserli nodülün içine direkt olarak girilir ve nodül ısıtılarak tahrip edilir. Mikrodalga ablasyonda doku içinde bulunan su moleküllerinin hareket ettirilmesiyle yaratılan ısı etkisinden yararlanılır. Oluşan ısı etkisi dokudaki hücreleri öldürür. Böylece sadece bir iğne deliğinden girilerek tümör dokusu tedavi edilmiş olur.

​​İşlem öncesinde hazırlık gerekli midir?

İşlem öncesinde herhangi bir hazırlık gerekmez.

İşlem ne kadar sürmektedir? İşlem sonrasında hastanede yatış gerekir mi?

İşlem ortalama olarak 15-25 dakika sürmektedir. Hastalarımız, işlemden 1 saat sonra normal günlük hayatına dönebilir.

Yöntemin başarısı hangi düzeydedir? 

Termal ablasyon sonrasında lokal nüks veya uzak metastaz görülme olasılığı çok düşüktür. Bir bilimsel çalışmada işlemden 24-30 ay sonra servikal lenf nodlarında metastaz görülme olasılığı %0,4 olarak hesaplanmıştır.

İşlem ağrılı mıdır?

İşlem genellikle lokal anestezi ile uygulanabildiği için işlem sırasında ağrı hissedilmez Ancak işlem bittikten hafif derecede ağrı olursa, ağrı kesici ilaç kullanılması önerilir.

Yöntemin başlıca avantajları nelerdir?

Cerrahi kesi olmaması, dikiş izi kalmaması

Kanama ve enfeksiyon riskinin çok düşük olması

Lokal anestezi veya sedasyon eşliğinde uygulanabilmesi

İşlem süresinin kısa olması

Hastanede kalış süresinin kısa olması

Ameliyata kıyasla daha kolay ve konforlu olması

Hastalığın iyileşme oranının yüksek olması

Günlük yaşama çabuk dönülebilmesi

Perkütan termal ablasyonun riskleri nelerdir?

Komplikasyon oranı ameliyattan çok daha düşüktür. İşlem sonrasında seyrek olarak geçici ses kısıklığı, tiroid bezi içine kanama ve tiroid bezinde ödem gibi minör komplikasyonlar görülebilir.

Perkütan termal ablasyon tiroid kanserlerinde hangi durumlarda kullanılmaz?

Sitoloji değerlendirmesinde agresif tipte hücreler saptanan, görüntüleme ile tiroid bezi dışına taşma gösterdiği belirlenen veya birden fazla neoplastik odak saptanan hastalarda perkütan termal ablasyon uygulanmaz.